مطالعه و تحلیل درفش در شاهنامه فردوسی و جایگاه آن در هنرهای سنتی

درفش ها در شاهنامه عناصری هنری و قابل تأمل هستند که مطالعه و تحلیل آن ها می تواند واسطه ادراک عمیق تر ما از مفاهیم بنیادی شاهنامه شود. در این راستا، نشانه شناسی به عنوان شیوه ای از تحلیل، با در کنار هم قرار دادن عناصر مرتبط در شبکه ای از عوامل همنشین و جانشین به خوانش نشانه های مرتبط با درفش می پردازد. تکمیل فرایند نشانه شناسی به فراخور متن، نیازمند علم بر نمادها و اسطوره ها نیز هست. شناخت لایه های مختلف دلالت، معانی ضمنی و روابط درون متنی عناصر، رنگ ها و نقش های مرتبط با درفش هر یک از قهرمانان شاهنامه و بررسی نشانه شناختی درفش در نگارگری نسخ خطی شاهنامه بایسنقری و شاه تهماسبی از اهداف این پژوهش است. به این منظور، پس از مروری بر سیر تاریخی درفش، به مطالعه ی آن در متن شاهنامه پرداخته شد و در ادامه رمزگان نشانه ای درفش با توجه به زیرساخت های اساطیری شاهنامه و جایگاه درفش در نگارگری نسخ خطی منتخب بررسی گردید. داده های حاصل از این بررسی ها به روش استقرایی مورد تحلیل قرار گرفت. درفش در متن شاهنامه، حاوی معانی ژرف و ضمنی است که با بررسی آن می توان تا حدودی به روابط زیرساختی و بنیادی شاهنامه دست یافت، علاوه بر این در عرصه ی نگارگری شاهنامه، لزوم تحلیل تصویر در کنار متن هویت دهنده به آن و اهمیت درفش به عنوان نشانه ای که علاوه بر معانی ذاتی خود محمل و جلوه گاه عقاید و باورها در هر دوره ای است روشن گردید.